پساب یا فاضلاب صنعتی چیست؟

تعریف پساب صنعتی

پساب یا فاضلاب صنعتی (Industrial waste) به آبی اطلاق می‌شود که در تولید و ساخت یک محصول و تحت یک فرآیند تولیدی مورد استفاده قرار گرفته و بعنوان محصول ثانویه از سیستم خارج می‌شود. در تعریفی دیگر می توان گفت که پساب صنعتی به آبی اطلاق می شود که در فرآیند استفاده، کیفیت و ویژگی هایی خودش را از دست داده باشد. پساب یا فاضلاب صنعتی، محصول جانبی کارخانجات تولیدی مانند مواد غذایی، نوشیدنی، پوشاک و همه کارخانجات تولیدی که مواد شیمیایی مورد نیاز بشر را تولید می کنند و یا از مواد شیمیایی برای تولید یک محصول استفاده می کنند، می باشد. در همه این کارخانجات آب به عنوان یک ماده مصرفی مهم در این فرآیندها مورد ساتفاده قرار می گیرد. با در نظر گرفتن تعدد کارخانجات صنعتی و حجم بسیار زیاد تولید پساب یا فاضلاب صنعتی در ابتدا می بایست روش های مدیریت ایده آل جهت تصفیه پساب های صنعتی را شناسایی کنیم. قدم اول در این راه آگاهی کامل و شناختن انواع پساب های صنعتی خروجی کارخانجات می باشد. در ادامه همراه گروه مهندسی فیلت باشید.

فهرست مطالب

• انواع پساب صنعتی
• مراحل تصفیه پساب پتروشیمی
• مراحل تصفیه پساب صنعت نساجی

مقاله پیشنهادی: بازیافت پساب آندایزینگ

گروه مهندسی فیلت؛
طراحی نقشه، ساخت قالب اكستروژن و تولید كننده پروفیل آلومینیوم در مقاطع عمومی و اختصاصی همراه با خدمات آندایزینگ و رنگ پودری الکترواستاتیک و برشکاری در خدمت مشتریان محترم و بزرگوار می باشد.

انواع پساب صنعتی

پساب صنعتی بر مبنای مواد آلاینده

با توجه به زمینه کاری و فعالیت گوناگون کارخانجات امکان دارد که آلاینده های متفاوتی در پساب آن ها وجود داشته باشد که به صورت زیر تقسیم بندی می شود.

پساب با مواد آلی

در این پساب ها روغن ها، اسیدهای آلی، ذرات کلوئیدی، پروتئین ها، هیدروکربن ها وجود دارد. پرخطرترین آلودگی موجود در فاضلاب صنعتی مواد آلی می باشد که به دلیل وزن مولکولی بالای خود به صورت روش تصفیه عادی حذف نمی شود و برای حذف آن می بایست از طریق روش های بیولوژیکی استفاده شود که می توان به عنوان نمونه در این مورد به پساب صنعت غذایی اشاره کرد.

پساب با مواد غیر آلی

در این نوع از پساب یا فاضلاب صنعتی می توان به اسیدهای معدنی، نیکل (Nickel)، روی (Zinc)، کادمیوم (Cadmium)، آمونیاک (Ammonia)، مس (Copper)، سولفید هیدروژن (Hydrogen Sulfide)، کلر (Chlorine) آزاد اشاره کرد. در حالت دیگر می توان گفت که این نوع پساب به دلیل وجود عناصر غیر آلی به فاضلاب حاوی کروم (Chromium)، فاضلاب حاوی سیانور (Cyanide)، پساب حاوی گوگرد (Sulfur)، پساب حاوی جیوه (Mercury)، پساب حاوی فسفر (Phosphorus) و فاضلاب رادیواکتیوی تبدیل می شود.

پساب صنعتی بر مبنای نوع صنایع

پساب های صنعتی را بر مبنای نوع صنعت یا محصولات و مواد تولیدی کارخانجات تقسیم بندی می کنند که در این مقاله به مهم ترین صنایع در تولید پساب صنعتی اشاره می کنیم.

پساب صنعت اکستروژن آلومینیوم

پروسه اکستروژن آلومینیوم جزء صنایعی پر مصرف آب می باشد که در آن پساب فراوان تولید می شود و بیشتر پساب تولید شده در طی عملیات آندایزینگ پروفیل آلومینیوم تولید می شود که برای محیط زیست بسیار مضر بوده و می بایست همانند سایر پساب ها تصفیه گردد و یا بازیافت شود. گروه مهندسی فیلت در مقاله ای جداگانه به بررسی جامع بازیافت پساب آندایزینگ پرداخته است.

آشنایی با تولیدات گروه مهندسی فیلت: پروفیل آلومینیوم شیاردار صنعتی (پروفیل مهندسی) 30*60 میلیمتر

پساب صنعت فولاد

صنایع فولاد جزء پرمصرف ترین صنایع در مصرف آب می باشد که طبق آمار و بررسی ها در هر سال نزدیک به صد و شصت میلیون متر مکعب آب مصرف می کند که از این حیث در مصرف آب در دره سوم قرار دارد.

پساب صنایع فولاد حاوی عناصر و مواد زیر می باشد:

• چربی ها و روغن ها
• مواد جامد خنثی
• فلزات سنگین به صورت محلول
• مواد رنگی
• مواد آلی مختلف
• آنیون ها مثل برات، کلرور، سیانور، فلوئور، فسفات، سولفات

با عنایت به مواد سمی موجود در پساب صنعتی صنایع فولاد، تصفیه این فاضلاب ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.

بیشتر بدانید: قالب سازی آلومینیوم چیست؟

فاضلاب صنایع فولاد را به دسته‌های بهداشتی (پرسنلی)، صنعتی و ویژه مانند پساب کروم، شیمیایی و فنلی تقسیم کرد. باتوجه به مواد سمی که در فاضلاب صنعتی فولاد یا فاضلاب صنایع فلزی وجود دارد، تصفیه فاضلاب صنعت فولاد موضوع بسیار مهمی است. تجزیه فلزات ساده نمی باشد و همین علت باعث متراکم و جمع شدن این فلزات بسیار خطرناک در طبیعت و محیط زیست می شود که باعث به وقوع پیوستن خطرات جبران ناپذیری می شود.

تصفیه پساب صنعت فولاد به صورت زیر تقسیم بندی می شود:

• آشغالگیری
• متعادل سازی
• پمپاژ
• چربی گیری
• انعقاد و لخته سازی
• ته نشینی و فیلتر شنی

مقاله پیشنهادی: راد یا مفتول آلومینیوم

پساب صنعت پتروشیمی

پتروشیمی یکی از فرآورده های مصرفی می باشد که از مشتقات نفت و گاز طبیعی به وجود می آید. پساب صنایع پتروشیمی آلاینده هایی مثل پروتئین ها، فسفر، آمونیاک، گازولین (Gasoline)، روغن کربن، مواد جامد، فنول (Phenol)، اوره (Urea)، کربوهیدرات ها و بسیاری جلبک های مضر دارد. تصفیه پساب صنعت پتروشیمی بسیار حساس و پیچیده می باشد. این پیچیدگی به علت آن است که محصولات جانبی  حاصل این فرآیند بسیار سمی بوده و برا طبیع و محیط زیست مضر می باشد. آب حاصل شده از تصفیه پساب صنعت پتروشیمی در فعالیت هایی نظیر کشاورزی و باغبانی مورد استفاده قرار می گیرد.

آشنایی با تولیدات گروه مهندسی فیلت: پروفیل سپری آلومینیوم  3*50*50 میلیمتر

مراحل تصفیه پساب پتروشیمی

مرحله تصفیه فیزیکی یا پیش تصفیه

در مرحله نخست از تصفیه فاضلاب پتروشیمی، ذرات معلق و بزرگ و جامدی که در پساب صنعتی وجود دارد با تجهیزاتی مانند آشغال‌گیر دستی و مکانیکی جمع آوری می‌شوند.

تصفیه اولیه فاضلاب صنایع پتروشیمی

در مرحله بعد چربی ها، ذرات معلق و ذرات کلوئیدی از بین می روند. در این مرحله با اضافه کردن واکنش‌ گرهای مناسب عمل لخته سازی ته نشین‌ها، شناورسازی و چربی گیری انجام می‌شود.

توضیح ساده و مختصر لخته سازی فاضلاب بدین شرح است که برای لخته سازی فاضلاب از مواد پلیمری کاتیونی و آنیونی بدون بار استفاده می‌شود تا بار ذرات باردار را خنثی کنند.

تصفیه بیولوژیکی فاضلاب پتروشیمی یا تصفیه ثانویه

هنگامی که پساب ها مراحل قبل را طی می‌کنند و بعضی از آلاینده های درون آن ها حذف می‌شوند، وارد مرحله بعدی برای تصفیه هوازی و بی هوازی می‌شوند.

در ابتدا باکتری ها و میکرو ارگانیسم های بی هوازی شده، مواد آلی تجزیه ناپذیر را تجزیه می‌کنند و سپس از آن نیز باکتری های هوازی مرحله بعدی تصفیه را انجام می‌دهند.

مقاله پیشنهادی: قوطی آلومینیوم

تصفیه پساب صنایع نساجی و رنگرزی مانند تصفیه صنایع قبلی شامل تصفیه شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی است. برای تصفیه فاضلاب صنعت رنگرزی و نساجی از روش های انعقاد الکتریکی یا انعقاد شیمیایی برای حذف رنگ و ذرات معلق استفاده می‌شود. غلظت PH پساب نساجی به خاطر استفاده از ترکیبات اسیدی و بازی دارای طیف گوناگونی می باشد و به همین علت تنظیم PH برای ارزیابی فاضلاب صنعتی بسیار لازم می باشد.

پساب صنعت داروسازی

صنایع داروسازی از زیر مجموعه های صنایع شیمیایی می باشد. صنایع داروسازی در زمینه محصولات تولیدی، فرآیندهای تولید و کیفیت و کمیت آب مصرفی و پساب تولیدی بسیار متنوع می باشد. به همین دلیل برای تصفیه پساب صنعت داروسازی باید نوع داروی تولیدی و عناصر و مواد شیمیایی به کار رفته در آن را به خوبی بشناسیم.

آشنایی با تولیدات گروه مهندسی فیلت: پروفیل آلومینیوم شیاردار صنعتی (پروفیل مهندسی) 45*45 میلیمتر متوسط

آلاینده های موجود در پساب صنعت داروسازی حاوی مواد هورمونی، مکمل های غذایی و دارویی، آنتی بیوتیک ها، مسکن‌ ها، واکسن‌ ها، ویتامین‌ ها، مواد ضدعفونی کننده و مواد شیمیایی و سمی هستند که دفع آن ها در طبیعت بدون تصفیه، خطرات جدی برای محیط زیست در بر خواهد داشت.

پساب صنعت کنسروسازی

از ویژگی های پساب صنعت کنسروسازی وجود مقدار بسیار بالای مواد آلی محلول و مواد معلق و شناور می باشد. در این نوع از پساب صنعتی مواد سمی و شیمیایی مضر وجود ندارد و همین ویژگی باعث شده است تا پساب صنعت کنسروسازی امکان تجزیه و تصفیه راحت و مطلوبی داشته باشد.

در تصفیه صنایع کمپوت و کنسرو سازی باید ذرات درشت و شناور مانند پوست میوه‌ها از یکدیگر جدا و سپس مواد قلیایی و اسیدی پساب کنترل شون و در مرحله بعد از آن مواد قندی پساب خنثی شود. بعد از این مراحل، نوبت به تصفیه بیولوژیکی پساب صنایع کنسروسازی می‌رسد که مطابق کیفیت پساب صنعتی کنسروسازی به روش های فیلترهای بیولوژیکی، روش لجن فعال شده، استفاده از برکه های تثبیت و بیو راکتورهای چرخان تقسیم بندی می شوند.

پساب صنعت قند و شکر

نود درصد از آب مصرفی در صنعت قند و شکر تبدیل به پساب می‌شود. برای تولید هر تن چغندر قند و نیشکر حدود بیست تا بیست و پنج متر مکعب آب مصرف می‌شود. پساب صنعت قند و شکر از شست و شوی چغندر، نیشکر و ضایعات شست و شوی نیشکر تولید می‌شود.

فرآیند تصفیه پساب صنعت قند و شکر شامل مراحل آشغالگیری، تصفیه شیمیایی با انعقاد و لخته سازی، تصفیه بی هوازی و هوازی، ته نشین و کلر زنی می باشد.

پساب صنعت کاغذ سازی

صنایع کاغذ و مقوا سازی نیز همانند صنایع فولاد و پتروشیمی و نساجی، از جمله صنایع پر مصرف آب می باشد. در پساب صنایع کاغذ سازی سه دسته آلاینده مواد آلی طبیعی، مواد شیمیایی آلی سنتزی و محصولات جانبی شیمیایی مثل موجودات میکروبی، مواد هیومیک و مواد معلق وجود دارد.

تصفیه پساب صنعت کاغذ سازی اغلب با دو روش بیولوژیکی هوازی و بی هوازی به همراه روش‌ تصفیه شیمیایی انجام می پذیرد و روش تصفیه فیزیکی به عنوان روش پیش تصفیه انجام می‌شود.

آشنایی با تولیدات گروه مهندسی فیلت: پروفیل لوله آلومینیوم

پساب صنعت لبنیات

پساب محصولات لبنی دارای مقادیر بالایی مواد پروتئین، کربوهیدرات، جامدات معلق، نیتروژن، PH بالا و چربی می باشد. این نوع از پساب در اثر مراحل تولید و پس از آن فرآیندهای مربوط به شست و شوی تجهیزات و دستگاه های کارخانه، فضای کف کارخانه، خطوط انتقال شیر و غیره تولید می‌شود.

برای تصفیه پساب لبنی ابتدا و در مرحله اول از روش تصفیه فیزیکی استفاده می‌کنیم و در این روش ذرات بزرگ پساب را حذف یا آشغالگیری می‌شوند. در مرحله دوم با استفاده از واحد متعادل ساز، نوسانات PH را متعادل می‌کنند. در مرحله سوم بعد از آن چربی و روغن موجود در این نوع پساب با چربی گیرهای ثقلی، جدا می‌شوند. در مرحله اخر تصفیه بیولوژیکی نیز با استفاده از روش های هوازی، بی هوازی، هوادهی و لجن فعال متعارف، لجن فعال به طریقه هوادهی گسترده استفاده می‌شود.

جمع بندی

پساب یا فاضلاب در بیشتر صنعت ها دارای فلزات سنگین و سمی مانند کادمیوم، کروم و سرب (Lead) می باشد که اگر بدون تصفیه شدن در طبیع قرار بگیرند خسارت جبران ناپذیری را بر محیط زیست وارد می‌کنند. لازمه تصفیه اصولی سیستم پساب صنعتی این است که عناصر تشکیل دهنده فاضلاب را کاملا بشناسیم و قبل از تخلیه آن در طبیعت و محیط زیست با دستگاه ها و تجهیزات پیشرفته آن را تصفیه کنیم.

شایان ذکر است که تفاوت پساب صنعتی و فاضلاب شهری نیز در محل تولید آن‌ها می باشد. فاضلاب‌های خانگی بیشتر از طریق شست و شوهای خانگی تولید می‌شوند اما فاضلاب های صنعتی با از طریق فعالیت های صنعتی کارخانه‌ها و صنایع تولید می‌شوند.

آشنایی با تولیدات گروه مهندسی فیلت: پروفیل سپری آلومینیوم

گروه مهندسی فیلت؛
طراحی نقشه، ساخت قالب اكستروژن و تولید كننده پروفیل آلومینیوم در مقاطع عمومی و اختصاصی همراه با خدمات آندایزینگ و رنگ پودری الکترواستاتیک و برشکاری در خدمت مشتریان محترم و بزرگوار می باشد.
جهت مشاوره فنی و سفارش تماس حاصل فرمایید.
02144675798 – 09123018710